Mùa đu đủ Tam Nông

Khi màu nắng mùa thu đã nhạt, khi cái gió mùa thu không còn mơn man, ấy là khi mùa đông sắp về. Ấy cũng là khi cái nắng vàng ươm của mùa thu đã đọng lại màu vàng óng trên trái cam, trái khế, trái chuối tiêu chín quốc... trong vườn. Và trên cả những trái đu đủ đầu mùa.

Đu đủ chín - một món trái cây nhẹ nhàng, ngọt ngào rất phù hợp với tiết trời lúc giao mùa, và là món khoái khẩu của nhiều người.

Thật ra giờ đây, với công nghệ chiết, ghép, nhân giống mới, đi đôi với việc áp dụng các biện pháp khoa học kỹ thuật, các loại đu đủ đã được trồng và bày bán quanh năm.

Nhưng đu đủ đến đúng vụ, cuối thu đầu đông, vẫn làm người ta xốn xang hơn cả. Bởi cái nắng của mùa thu đã hun đúc mà thành, cái gió của mùa thu đã nhào nặn mà ra, nên đu đủ đúng vụ này mới là ngọt và thơm nhất.

Các mùa khác, khi thừa mưa, lúc thừa nắng, nên trái đu đủ khi thì còi cọc quá, khi thì phổng phao quá mà rỗng ruột, rỗng cùi. Và trái đu đủ ăn vào thì chẳng thể nào mà ngọt ngào như khi đúng vụ được. Đôi khi đăng đắng vì thiếu nước, một đôi lúc lại chua chua hơi thừa. Bao giờ chả thế, cái gì tự nhiên, cái gì đúng hẹn chả tốt hơn, ngon hơn.

Ăn đu đủ, nhiều người dân miền Bắc đều biết tiếng đu đủ Tam Nông (huyện Tam Nông, Phú Thọ). Chạy xe dọc quốc lộ 32 từ Hà Nội về Phú Thọ, đi qua cầu Trung Hà một đoạn, sẽ đến địa bàn huyện Tam Nông. Dọc quốc lộ là các xã Dậu Dương, Thượng Nông, thị trấn Hưng Hóa… thấy bà con bày bán hàng sạp, hàng sạp đu đủ chín bên lề đường. Quả to quả nhỏ, quả tròn, quả dài, quả nào quả nấy chín vàng ươm, nhìn ngon mắt vô cùng.

Các vị khách phương xa có công có việc qua đây hầu như không ai chối từ được sức quyến rũ từ những sạp hàng ấy, ai cũng phải dừng lại mua vài trái về ăn, làm quà. Nhiều người còn mua cả thùng chất lên ôtô để về chia cho anh em, bạn hữu.

Trái đu đủ chín Tam Nông khéo chọn phải là trái đã chín vàng, nhưng vỏ vẫn còn tươi roi rói, cuống trái hãy còn màu xanh nhàn nhạt. Trái đu đủ cứng, chắc tay, mà khi bổ ra ăn thì mềm nhưng không nát. Nếu chọn được những trái đu đủ mà trên da của nó lấm tấm những vết nâu nâu mờ mờ, thật mờ thôi như những nốt tàn nhang duyên con gái, thì ăn vào còn ngon nữa (nhưng việc này phải thật cẩn thận, kẻo chọn nhầm những quả có nốt ong châm là hỏng hết cả đu đủ ngon).

Đu đủ Tam Nông chín khi bổ ra, ruột có màu đỏ hồng tươi ngon mắt. Bỏ hạt, cắt thành từng miếng nhỏ, bày lên đĩa mà ăn. Ăn đến đâu thì cứ gọi là ngon, mà ngọt ngào, mà mát lòng mát dạ tới đó. Miếng đu đủ mềm và thơm - cái thơm rất thanh, rất nhẹ xao xuyến lòng người. Tiết trời chuyển thu sang đông ẩm ương, khi nóng nóng, lúc lạnh lạnh mà lại khô khô làm người ta khó chịu, ăn một miếng đu đủ chín thơm vào thấy mát và nhẹ nhõm trong người. Quả là một thứ trái cây mát thơm, ngọt ngào vừa đủ để ăn lúc giao mùa.

Đu đủ chín, ngoài bổ ra ăn tươi còn có thể xay làm sinh tố, hoặc dầm với sữa chua, sữa đặc thành nhiều món mới lạ. Dù ăn thế nào thì các món ăn có đu đủ chín đều là những món ăn bổ dưỡng cho mọi nhà lúc chuyển mùa.

Ăn và nhớ đu đủ Tam Nông, ít ai biết được rằng vùng trồng đu đủ ở các xã Thượng Nông, Hương Nội, Dậu Hương và thị trấn Hưng Hóa trên địa bàn huyện trước kia là vùng đất chiêm trũng chuyên trồng lúa nước và hoa màu. Nhưng vì hiệu quả kinh tế thấp, nên bà con nơi đây đã chuyển hướng sang nhiều loại cây trồng khác, trong đó có cây đu đủ. Giống là giống đu đủ Đài Loan, nhưng do hợp đất, hợp nước, cùng với bàn tay lao động cần cù của người nông dân nơi đây, đã tạo cho đu đủ Tam Nông hương vị ngọt ngon mà quả đu đủ ở các vùng lân cận khó bề sánh kịp.

Vài năm trở lại đây, thu nhập từ cây đu đủ đang góp phần nâng cao đáng kể đời sống của bà con nông dân trên địa bàn huyện. Trong thời gian sắp tới, dự án khoanh vùng và sản xuất đu đủ sạch dự kiến sẽ được triển khai, mang lại hướng đi mới cho đu đủ Tam Nông, cũng như hứa hẹn với người tiêu dùng về những sản phẩm đu đủ sạch, ngon và an toàn.

Du lịch, GO! - Theo Iris (TTO), internet